Beddenspeciaalzaak Kalkman

Dekbedden

Beddenspeciaalzaak Kalkman

Waarom een goed dekbed zo belangrijk is!

Welkom bij de meest uitgebreide adviespagina over dekbedden. Ontdek alles wat u moet weten over vullingen, warmteklassen en kwaliteitsmerken om de juiste keuze te maken voor jarenlang slaapcomfort.

U brengt ongeveer een derde van uw leven in bed door en in die tijd verdient u het beste comfort dat er is. Een goed dekbed zorgt daarbij niet alleen voor warmte, maar regelt ook uw lichaamstemperatuur, transporteert vocht af en geeft u dat heerlijke gevoel van geborgenheid. In onze beddenspeciaalzaak vindt u dekbedden die jarenlang meegaan en elke nacht het comfort kunnen bieden welke u zo hard nodig heeft.

Maar hoe kiest u nu het perfecte dekbed?
Dat hangt af van verschillende factoren: uw persoonlijke warmtebehoefte, de temperatuur in uw slaapkamer, mogelijke allergieën en natuurlijk uw budget. Op deze pagina nemen we alle aspecten met u door.

Belangrijk om te weten:

Een dekbed bestaat uit twee onderdelen:
De vulling, deze bepaalt de isolatie en het comfort en de tijk (de buitenstof). De tijk houdt de vulling bij elkaar én zorgt voor de ademende werking en het zachte gevoel op uw huid.

Vullingen: Het kloppende hart van elk dekbed!
Zoals al eerder verwoord, de dekbedvulling van uw dekbed bepaalt hoe het aanvoelt, hoe warm het is en hoe het vocht reguleert. Hieronder bespreken we de belangrijkste vullingen die u bij hoogwaardige merken tegenkomt.

Wat is de tijk?

De tijk is het omhulsel van de dekbedvulling, deze moet aan drie belangrijke voorwaarden voldoen:

  • dicht genoeg zijn om de vulling binnen te houden
  • voldoende ademen om transpiratievocht effectief af te voeren
  • de soeplesse van het dekbed bevorderen voor een soepele valling om het lichaam

Vullingen: Het kloppende hart van elk dekbed!

  • De dekbedvulling van uw dekbed bepaalt hoe het aanvoelt
  • hoe warm het is en hoe het vocht reguleert.

Hieronder bespreken we de belangrijkste vullingen die u bij hoogwaardige merken tegenkomt.

Overigens wordt het vulgewicht vaak vermeld als totaalgewicht of een gewicht per vierkante meter (m2). van het desbetreffende dekbed. Aangezien de verschillende soorten en kwaliteiten vulmaterialen ook verschillende isolatiewaardes en eigenschappen hebben blijft het vergelijken wel lastig, ga daarvoor dan ook langs in een beddenspeciaalzaak of neem daarover met ons contact op.

Er zijn meerdere soorten van vulling mogelijk in een dekbed, waaronder:

Dons: De natuurlijke luxe

Dons is het fijnste wat de natuur te bieden heeft op slaapgebied. Het zijn de zachte dnspluisjes die onder de veren van ganzen en eenden zitten. Deze puisjes hebben een driedimensionale structuur die miljoenen luchtmoleculen vasthoudt. Die lucht isoleert perfect en zorgt ervoor dat u het precies goed warm heeft zonder dat het benauwd wordt. Hoe hoger het percentage dons, hoe beter de isolatie bij een lager gewicht.

Misvatting:

Het percentage dons zegt niets over het gewicht, immers is de textuur van de dons daar bepalend in. Bij slechtere kwaliteiten donspluis is er namelijk sprake van een grovere structuur met als gevolg dat de verhouding tussen de toegepaste hoeveelheid veertjes en donspuis wel 90% kan betreffen maar om de isolatiewaarde van bijvoorbeeld een “grootvlokkige donspluis”  te benaderen is er veel meer hoeveelheid – dus gewicht – nodig. Laat u daar dus niet in misleiden.

Een dekbed met 90% dons voelt daarom niet persé direct veel lichter en luchtiger aan dan een dekbed met 65% dons, terwijl 65% dons dan net zo warm of zelfs warmer kan zijn. De resterende percentages bestaan uit kleine veertjes die voor stevigheid zorgen. Overigens zijn donspercentages van 90, 95 of zelfs 100% dons meer voorkomend dan 65%.

Dus belangrijk om te weten: het percentage dons zegt niks over de kwaliteit van het dons zelf. De herkomst speelt daarin een grotere rol, dons uit koude streken (veelal landklimaat) heeft vaak grotere donsvlokken en een betere isolatiewaarde dan dons welke z’n herkomst vind uit streken met een gematigd klimaat.

100% donsvulling?

Van een “100% dons” dekbed is sprake wanneer het vulmateriaal volgens de Europese normen vrijwel uitsluitend uit dons bestaat. Volgens de relevante Europese norm (EN 12934) mag een product het label “100% dons” dragen als het minimaal 90% zuiver dons bevat, waarbij de overige 10% vulling uit zeer fijne veertjes of andere minuscule bestanddelen mag bestaan.

De labeling van donzen en veren producten in Europa is gestandaardiseerd om u duidelijkheid te geven over de samenstelling. Deze norm erkent dat het vrijwel onmogelijk is om een product op industriële schaal 100% zuiver te krijgen zonder een minuscule hoeveelheid andere deeltjes. Wanneer u een dekbed met het label “100% dons” aankoopt, kunt u er dus van uitgaan dat het een zeer hoogwaardig donsproduct is met een maximale hoeveelheid donspluisjes en een verwaarloosbaar aandeel veren. Bijzonder grootvlokkige donspluis (zonder de harde schacht van een veer) staat garant voor een hoog isolatievermogen bij een zeer laag gewicht.

Let op “geluid”:

Voor donzen dekbedden wordt over het algemeen een tijk van (zeer) fijn geweven, donsdicht katoen gebruikt. De kwaliteit wordt bepaald door de materiaalsoort, de weefdichtheid (thread count) en de afwerking. Sterker nog: katoenbindingen kunnen zo dichtgeweven zijn dat zelf huisstofmijt niet kan doordringen tot de vulling in het dekbed. Dan is er sprake van een dekbed welke het “No-Mite” label kan dragen.

Nu de waarschuwing:
Een enkele keer worden we geconfronteerd met klanten die het “knisperende geluid” van deze tijken niet kan verdragen, men heeft er last van met alle gevolgen van dien dus let daar goed op vooraf aan de aankoop of informeer naar andere opties.

Bijzondere "natuurlijke" vullingen:

Naast dons en synthetisch bestaat er een wereld aan andere natuurlijke materialen zoals: Scheer- of lamswol dit isoleert uitstekend en neemt heel goed vocht op zonder klam te voelen. Kameelhaar en Kasjmier behoren tot de de meest luxueuze wolsoorten: de vezels zijn superzacht, licht en hebben zeer goede ventilerende en isolerende eigenschappen.

Daarnaast, meer toegespitst op zomerdekbedden zijn er nog vulmaterialen zoals bamboe en tencel te verkrijgen. Dit zijn plantaardige vezels die ademend zijn en perfect vocht reguleren, ideaal voor warme slapers.

Tot slot zijn er dan nog vulmaterialen voor, veelal maar niet altijd, zomerdekbedden:

Zoals bamboe en tencel/ lyocell. Dit zijn plantaardige vezels die ademend zijn en perfect vocht reguleren. En tot slot is er dan nog de keuze voor moerbeizijde, hiervoor worden cocons van rupsen gebruikt welke uit één enkele, ononderbroken draad bestaan. In tegenstelling tot wildzijde (die kortere, grovere vezels heeft), kunnen deze cocons zorgvuldig worden ontward om extreem lange, fijne en gladde filamenten te verkrijgen. Zijde voelt heerlijk koel aan, is van nature hypoallergeen.

Synthetisch: : Praktisch en verzorgingsvriendelijk.

Synthetische dekbedden zijn gevuld met polyester vezels, vaak in de vorm van holle bolletjes of fijne vezels. Er kan zelfs sprake zijn van “microvezel” dit wordt meestal gemaakt van een combinatie van synthetische polymeren, voornamelijk polyester en polyamide (een type nylon). Het polyester geeft de stof structuur en duurzaamheid, terwijl de polyamide bijdraagt aan de absorptie en zachtheid.

Deze vullingen bootsen de werking van dons na, maar dan op een praktischere manier. U kunt ze, veelal, gewoon zelf wassen op temperatuur tot 60°C, wat ideaal is als u last heeft van allergieën of gewoon graag alles schoon houdt. Moderne synthetische vullingen zijn veel verder ontwikkeld ten opzichte van vroeger, ze ademen beter en voelen zachter aan. Toch zijn er verschillen met dons: ze zijn over het algemeen wat zwaarder bij dezelfde warmte, voelen wat minder soepel aan en gaan minder lang mee. Voor mensen met een beperkt budget of specifieke hygiënewensen kunnen ze echter een passende oplossing bieden.

Elk van deze materialen heeft zijn eigen karakter en past bij verschillende slaapbehoeftes.

Warmteklasse: De sleutel tot de juiste keuze

Warmteklasse
Klasse 1
Klasse 2
Klasse 3
Klasse 4
Beschrijving
Zeer warm en dik
Warm
Gemiddeld warm
Zeer koel en dun
Geschikt voor
Koude winters en onverwarmde slaapkamers
Normale tot koude Nederlandse winters
Lente en herfst, normale kamertemperatuur
Warme zomers of verwarmde slaapkamers

De warmteklasse van een dekbed wordt primair bepaald door de mate van warmte-isolatie en wordt beïnvloed door het type vulling en de hoeveelheid vulling.  Hieronder factoren die de warmteklasse bepalen

De warmteklasse is een indicatie van hoe warm een dekbed is en varieert van klasse 1 (zeer warm) tot en met 4 (zeer koel). De belangrijkste factoren zijn:

  • Type Vulling: Verschillende materialen hebben, met eenzelfde vulgewicht, verschillende isolerende eigenschappen.
    • Dons en wol isoleren van nature zeer goed en afhankelijk van de donssoort en donskwaliteit, wat ook weer van invloed is op het vulgewicht, wordt één van de warmteklassen gerealiseerd.
    • Synthetische vezels, afhankelijk van de vulgewichten en structuur van de vezels is ook hierbij sprake van een warmteklasse.
    • Katoen, Zijde, Bamboe en/of Tencel hebben veelal als toepassing die voor een zomerdekbed gezien de wat compactere vezelstuctuur die minder isolerende eigenschappen hebben. Maar..daar kunnen uitzonderingen op van toepassing zijn, ook dit weer gelieerd aan de toegepaste vulgewichten.
  • Hoeveelheid Vulling:
    Hoe meer vulling een dekbed heeft, hoe hoger de isolatiewaarde dus hoe beter het de warmte vasthoudt. Een dikker, voller dekbed isoleert beter dan een dunner dekbed van hetzelfde materiaal.
  • Luchtdoorlatendheid/Ventilatie:
    Een goede ventilatie zorgt voor vochtregulatie en een comfortabeler slaapklimaat, wat indirect de waargenomen warmte beïnvloedt.

Het is belangrijk om te begrijpen dat de warmteklasse niet rechtstreeks iets zegt over de kwaliteit van een dekbed. Een dekbed uit warmteklasse 4 is niet ‘minder goed’ dan één uit klasse 1. Het geeft alleen aan hoeveel isolatie het biedt. De keuze hangt volledig af van uw persoonlijke situatie: de temperatuur in uw slaapkamer, hoe snel u het warm of koud heeft, en het seizoen waarin u het dekbed wilt gebruiken.

De isolatiewaarde van uw huis zal daar ook een grote rol inspelen zodat er per seizoen een andere behoefte aan de orde kan zijn. Moderne huizen zijn vaak zo goed geïsoleerd dat een warmteklasse 3 dekbed het hele jaar door volstaat. In oudere huizen of slecht geïsoleerde slaapkamers heeft u waarschijnlijk klasse 1 of 2 nodig voor de winter.

Twijfelt u?

Veel fabrikanten bieden ook “vierseizoenen”-dekbedden aan, die bestaan uit twee aparte delen (een zomer- en een herfstdeel, vaak klasse 3 en 4) die samengevoegd kunnen worden tot een warm winterdekbed (klasse 1). Wenst u meer informatie wilt u dekbedden ervaren? Kom langs in onze winkel voor persoonlijk advies.

Richtlijnen dekbedmaten:

Eenpersoonsbed

90-100 x 190-200/210/220 cm.

geschikte dekbedmaten hieronder

135/140 x 200
135/140 x 220
155/160 x 200
155/160 x 220

Tweepersoons bed

90-100 x 190-200/210/220 cm.

geschikte dekbedmaten hieronder

200 x 200
200 x 220
240 x 200
240 x 220

Lits-jumeaux bed

90-100 x 190-200/210/220 cm.

geschikte dekbedmaten hieronder

240 x 200
240 x 220
2 x 135/140 x 200-220
2 x 155/160 x 220-220

*Naast deze maten hebben sommige fabrikanten nog de beschikking over meer – of juist minder maatvoeringen.

Uw ideale dekbed kiezen: Waar let u op?

Nu u al veel weet over vullingen en warmteklassen, kunt u, mogelijk gemakkelijker uw keuze maken.  Hier zijn de belangrijkste overwegingen die u helpen bij het vinden van uw ideale dekbed.

Persoonlijke voorkeuren en situatie:

Begin met uzelf, heeft u het ’s nachts vaak te koud? Transpireert u niet noemenswaardig? Dan is een ademend en vochtregulerende vulling van wol (diverse soorten) of van dons een te overwegen optie. Immers is de isolerende werking van deze vullingen een garantie voor behaaglijke warmte en ook het vochtregulerende vermogen een welkome factor.

Als warmte en transpiratie een grotere rol spelen dan kan de keuze voor wol of dons nog steeds uitstekend zijn mits de dekbedden maar niet te dik gevuld zijn, heel specifiek voor de warmere
maanden in het jaar bestaan er dus ook dunnere “zomerdekbedden” met vullingen van:

  • Katoen
  • Moerbijzijde
  • Bamboe/ tencel

waardoor de isolatiewaarde niet te hoog wordt en (te veel)  warmte in bed wordt voorkomen. En in situaties waabij warmte en gemakkelijk transpireren echt de aandacht verdient is wellicht een zomerdeken meer op z’n plaats.

Heeft u last van allergieën en dan specifiek de bed-gerelateerde “huisstofmijt”-allergie?

LET DAN OP ………want het daarom louter kiezen voor een synthetisch dekbed kiezen kan helemaal geen goede keuze zijn. Immers is er sprake van een micro-organisme wat zich nestelt in alle vullingen waar warmte, vocht, weinig licht en voeding (zoals huidschilfers) aanwezig zijn.

Of het nu een synthetische, dons- of wolvulling betreft maak dan helemaal niet uit, er dient voor te worden gezorgd dat de tijk (hoes om de dekbedvulling) van het dekbed huisstofmijt-werend is zodat huisstofmijt niet de kans krijgt om zich te nestelen, te herkennen aan het NOMITE-label.

En ja….hoe droger de dekbedvulling kan zijn/ blijven des te minder huisstofmijt zich er zal kunnen vermenigvuldigen dus een keuze hangt sterk af van de mate van allergie. En als dan toch de keuze op een dekbed met synthetische vulling valt zorg dan dat het dekbed op 60°C gewassen kan worden.

Naast de juiste dekbedkeuze speelt ook het zorgvuldig rekening houden met de bedhygiëne
een zeer belangrijke rol. Wenst u meer informatie, neem dan contact met ons op.

» Waarom gewicht van een dekbed de aandacht vraagt?

Denk ook aan het gewicht van een dekbed, sommige mensen vinden een zwaar dekbed prettiger omdat het een gevoel van geborgenheid geeft. Anderen willen juist een zo lichtgewicht als mogelijk dekbed wat voor hen bijdraagt aan een ontspannen gevoel.

Donzen dekbedden zijn bij dezelfde warmte nagenoeg altijd lichter in gewicht dan synthetische of wollen dekbedden, deze categorie is dus zeer geschikt om als een “licht-gewicht” dekbed  een rol te kunnen spelen..

En stel u heeft inmiddels wat meer moeite met tillen of u verandert met grote regelmaat van ligpositie tijdens de nacht, dit om diverse redenen, kies ook dan voor een lichtgewicht dekbed met, bij voorkeur, een hoog donspercentage en dons van topkwaliteit want dit draagt bij tot voldoende isolatie waarde met een lichter vulgewicht.

» Welke dekbedden zijn onderhoudsvriendelijk?

Wenst u een dekbed met zo min als mogelijk kwetsbaarheid als onderhoud? Laat dan u keuze vallen op synthetische of wollen dekbedvullingen. Deze vulling-soorten kunnen veel hebben, zelfs al zou u af en toe eens willen rusten bovenop het dekbed of de wasmand er bovenop te willen zetten dan kan dat, geen probleem.

Laten “luchten”  van de dekbedden kan beslist geen kwaad maar doe dat nooit in het volle zonlicht, wol- of donsvetten kunnen worden aangetast door zonlicht maar UV-licht heeft sowieso impact op dekbedden en dekbedvullingen. Aantasten van vullingen door UV maken ze brozer met als gevolg dat deze slinkt en dus minder isolerend zal worden. Ook in te vochtig weer, bij voorkeur, dan  de dekbedden niet laten luchten. Het vocht wordt dan mogelijk te veel in het dekbed opgenomen en de droogtijden nemen dan fors toe.

» Kwaliteit herkennen

Kwaliteit zit hem in de details. Een goede tijk is fijn geweven, soepel en voelt zacht aan, en drapeert prettig om u lichaam, daarbij is de toepassing katoen-batist de standaard bij hoogwaardige dekbedden. Maar let wel op het “knisperende” geluid wat een dergelijke tijk kan maken, niet voor iedereen ideaal.

Kijk naar de confectie: zijn de naden netjes afgewerkt? Zijn er tussenschotjes in het donsdekbed die voorkomen dat de vulling zich gemakkelijk gaat verplaatsen? Bij donzen dekbedden is de vulkracht van het dons belangrijk, hoe beter deze is des te beter is de isolatiewaarde bij minder gewicht. Daarnaast leveren de eerder genoemde tussenschotjes ook nog een extra bijdrage aan de isolatiewaarde doordat de dons binnen de gevormde cassettes geheel tot de stiknaden doorlopen, er is dan geen sprake van een koudebrug.

» Investering: Denken in lange termijn waarde

Een kwaliteitsdekbed is een investering waar u jaren plezier van heeft. Een hoogwaardig donzen dekbed van merken als Dauny of Le-Dorm kan, mits goed onderhouden, wel 10 tot 20 jaar meegaan. Synthetische dekbedden gaan meestal 5 tot 10 jaar mee.
Het loont om naar de kosten per jaar te kijken. Een duurder, duurzamer dekbed kan uiteindelijk voordeliger uitpakken dan elk jaar een goedkoop dekbed vervangen. Bovendien investeert u direct in uw slaapkwaliteit en algeheel welzijn. Beter slapen leidt tot meer energie, minder gezondheidsklachten en meer levensvreugde. Deze onbetaalbare voordelen benadrukken het belang van die initiële investering in een goed dekbed.

» Praktische tips voor uw zoektocht

Test voordat u koopt: Kom naar onze beddenspeciaalzaak en voel de dekbedden. Pak ze eens vast, let op het gewicht en de souplesse, wat u in de winkel fijn vindt, zal u thuis ook fijn vinden. Denk ook aan onderhoud: Informeer hoe u het dekbed moet verzorgen. Kunt u het zelf wassen of moet het professioneel gereinigd worden? Hoe vaak moet dat? Een dekbed dat gemakkelijk te onderhouden is, blijft langer in topconditie. Dus neem dat mee in de door u te maken overwegingen.

Overweeg toekomstbestendigheid: Verandert uw situatie binnenkort? Gaat u verhuizen naar een huis met andere isolatie?
Een vier-seizoenen systeem of twee losse dekbedden met verschillende warmteklassen kunnen dan handig zijn.

Vraag naar garantie en service: Goede merken staan achter hun producten informeer wat de garantievoorwaarden zijn en of er mogelijkheden zijn voor reparatie of navullen. Sommige merken, zoals LeDorm bieden zelfs een navulservice aan.

» Onderhoud: Zo blijft uw dekbed jarenlang perfect!

Een goed dekbed vraagt minimaal onderhoud? Nee, dat is niet helemaal waar, onder donsdekbedden zijn er zeer goede dekbedden te verkrijgen alleen zal deze dekbedvulling altijd meer aandacht vragen en dus onderhoud nodig hebben dan dekbedden met een wollen- of synthetische vulling.

Dons dient simpelweg ontzien te worden, naarmate de jaren vorderen zal de dons-vulling door transpiratie en huidvetten worden aangetast in de vulkracht. Advies is dan ook: zet er geen wasmand bovenop, leg er geen stapels kleding of een zwaar boek op en ga er zeker niet zelf bovenop liggen om even uit te rusten, dit “crushed” de vulling vele malen sneller dan wanneer er omzichtig mee om zou worden gegaan. Dit scheelt zeer aanzienlijk in de levensduur.

Verder is het belangrijk dekbedden zeer regelmatig te luchten , houd bij het buiten luchten van uw dekbed rekening met het volgende:

Vermijd direct zonlicht:
UV-straling tast de tijk en de vulling aan. Bij wollen of donzen dekbedden beschadigt het zonlicht bovendien de natuurlijke wol- en donsvetten.

Vermijd vochtig weer:
Laat uw wollen-dekbed niet buiten luchten als het erg vochtig is of mistig. De vulling absorbeert dan te veel vocht, waardoor het lang duurt voordat het dekbed weer volledig droog is.

Schud uw dekbed regelmatig
op zodat de vulling mooi verdeeld blijft, dit geldt voornamelijk voor donsdekbedden, opschudden met de hand is aan te raden, gebruik dan ook geen mattenklopper of stofzuiger daardoor zou de vulling kunnen beschadigen. Het geeft de dons weer het volume, en……… wast uw dekbed niet te vaak en zelfs liever nooit, bij dekbedden met dons- of wol-vullingen is het niet aan te bevelen, los van de kans op krimp (bij de wolsoorten), aangezien het de levensduur van de dekbedvulling niet ten goede komt. Was/ Reinig enkel en alleen in exceptionele situaties.

Om die reden is de toepassing van een dekbedhoes, welke bij voorkeur elke week gewassen en of afgewisseld worden met een andere dekbedhoes een must. En als u dan toch moet wassen, zoals bijvoorbeeld bij een hoge mate van huisstofmijt-allergie gevoeligheid, volg dan altijd het was-etiket nauwkeurig.

Let ook op certificeringen

Downpass (Dierenwelzijn & Traceerbaarheid)

Downpass behoort tot de meest strikte certificeringen voor dons en veren.

Doelstelling: Waarborgen dat dons en veren afkomstig zijn uit ethisch verantwoorde bronnen, zonder levend plukken of dwangvoeren van dieren.

Werkwijze:
Het certificaat hanteert een strikte zero-tolerance benadering. Producenten zijn verplicht hun complete toeleveringsketen open te stellen voor onverwachte inspecties door neutrale controle-instanties. Door middel van fysieke controles op zowel boerderijen als in slachthuizen wordt de volledige traceerbaarheid van de grondstoffen gewaarborgd.

Nomite Label (Allergieveiligheid)

Dit label is specifiek bedoeld voor mensen met een huisstofmijtallergie.

Doel:
Aangeven dat een (donzen) dekbed een zeer dichtgeweven tijk (hoes) heeft waar huisstofmijt niet doorheen kan dringen.

Tot standkoming:
De stof moet voldoen aan de PAS 1008-norm van het Duitse Instituut voor Normalisatie. Alleen tijken die zo fijn geweven zijn dat ze een fysieke barrière vormen tegen mijten, krijgen dit label. Certificering: De fabrikant mag het NOMITE-label alleen gebruiken nadat deze is aangesloten bij de EDFA en het product is getest en gecertificeerd door een onafhankelijke partij, waarbij is vastgesteld dat het aan de normen voldoet.

Het label is dus een garantie dat zowel de fysieke eigenschappen van de tijk als het productieproces het product  geschikt maken voor mensen met een huisstofmijt allergie

OEKO-TEX® Standard 100 (Gezondheid & Veiligheid)

Dit wereldwijde keurmerk richt zich op de afwezigheid van schadelijke stoffen in textiel.

Doel:
Garanderen dat het dekbed vrij is van resten van pesticiden, zware metalen of andere chemicaliën die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

Tot standkoming:
Producten worden getest in onafhankelijke laboratoria. Vanaf 1 april 2025 gelden er aangescherpte criteria, waaronder strengere controles op organisch katoen en nieuwe limietwaarden voor vluchtige organische stoffen (VOC’s). De tests kijken niet alleen naar de stof, maar ook naar garens en ritsen.